हामी प्रायः खुसी, शान्ति, र सफलताका लागि जीवनभर दौडिरहेका हुन्छौं। हामीलाई भनिन्छ कि “बक्सबाट बाहिर सोच,” “आफ्नो भावना नियन्त्रण गर,” वा “शान्तिको खोज गर।” तर, यी सबै सोच र प्रयासहरूले हाम्रो जीवनलाई अझ गाह्रो बनाउँछन्।

खुसी, शान्ति, ध्यान, भावना, र प्रयास—यी सबै आफैं दुःखलाई थप्छन्।

तर के हुन्छ यदि यी कुरालाई खोज्ने वा नियन्त्रण गर्ने प्रयास छोडिन्छ? के हुन्छ जब हामी जीवनलाई त्यसै बहन दिन्छौं, कुनै सीमा र पहिचानबिना?

खुसीको कुरा: खुसीको खोज नै दुःखको कारण हो

खुसीलाई प्रायः एउटा गन्तव्य मानिन्छ—जसलाई धेरै प्रयास गरेपछि मात्र पाउन सकिन्छ। तर, जब हामी खुसीको पछाडि दौडिन्छौं, के हामी अहिलेको क्षणलाई गुमाइरहेका हुँदैनौं?

खुसी, अन्य भावना जस्तै, आउँछ र जान्छ। यसलाई समात्ने वा स्थायी बनाउन खोज्दा, हामी दुःखमा फस्छौं। के हुन्छ जब हामी खुसीको खोज नै छोड्छौं? के जीवन आफैं पूर्ण र सम्पूर्ण महसुस हुँदैन?

“बक्स” को कुरा: काल्पनिक सीमाले जीवनलाई बाँध्छ

“बक्सबाट बाहिर सोच्ने” भनाइ प्रचलित छ। तर यो बक्स भन्ने कुरा के हो? के यो वास्तविक छ, कि हाम्रो सोचले सिर्जना गरेको कल्पना हो?

यदि बक्स वास्तविक छैन भने, यसबाट बाहिर निस्कन खोज्नु पनि अनावश्यक हो। जीवनलाई बहन दिएर, कुनै सीमा र बाधाबिना स्वीकार्दा, के हामी स्वतन्त्र महसुस गर्न सक्दैनौं?

मनको शान्ति: शान्तिको खोजले अशान्ति निम्त्याउँछ

मनको शान्तिलाई एउटा उपलब्धि मानिन्छ। तर हाम्रो मन स्वभावतः विचारमा दौडन्छ, विगतलाई सम्झन्छ, र भविष्यको चिन्ता गर्छ। यस्तो अवस्थामा शान्ति खोज्ने प्रयासले के मनलाई झन् अशान्त बनाउँदैन?

सायद शान्ति खोजेर पाइने कुरा होइन। यो प्रयास नगरी, मनलाई जसरी छ त्यसरी रहन दिएर स्वाभाविक रूपमा आउँछ।

ध्यानको कुरा: प्रयासले ध्यानलाई बाधा पुर्‍याउँछ

ध्यानलाई प्रायः एउटा उपकरणका रूपमा बुझिन्छ—शान्ति र स्पष्टता प्राप्त गर्न। तर ध्यान के गरिने कुरा हो, कि यो परिस्थिति सही हुँदा आफैं हुने अवस्था हो?

ध्यान पनि निद्राजस्तै हो। जब हामी यसलाई प्रयास गरेर हासिल गर्न खोज्छौं, यो झन् पर पुग्छ। सायद ध्यान गर्नुभन्दा ध्यानलाई आफैं हुन दिनु सही मार्ग हो।

भावनाहरूको कुरा: भावना नियन्त्रण गर्ने प्रयासले थप दुःख दिन्छ

हामी खुसीलाई राम्रो र आक्रोशलाई नराम्रो मान्छौं। तर के भावना स्वभावतः राम्रो वा नराम्रो हुन्छन्?

भावनाहरू समुद्रका छालजस्तै हुन्—आउँछन् र जान्छन्। तिनलाई रोक्ने वा नियन्त्रण गर्ने प्रयासले दुःख थप्छ। के भावना आउन र जान दिन सकिंदैन?

प्रयासको कुरा: प्रयास स्वयं दुःखको जड हो

हामी जीवनलाई गन्तव्य मान्छौं—जहाँ खुसी, सफलता, वा शान्ति पाउने लक्ष्य हुन्छ। तर, जब हामी सँधै केही प्राप्त गर्न दौडिरहेका हुन्छौं, के अहिलेको क्षणलाई गुमाइरहेका हुँदैनौं?

के हुन्छ जब प्रयास आफैं हराउँछ? जीवन स्वाभाविक रूपमा बहन थाल्दैन?

सीमा र पहिचान बिना जीवन

जब बक्सको कल्पना हट्छ, भित्र वा बाहिर भन्ने कुरा पनि रहन्न। भावना र अनुभवलाई “राम्रो” वा “नराम्रो” भन्ने पहिचान नगरिएको अवस्थामा, जीवन समस्याहरू होइन, बस अनुभव बन्न पुग्छ।

केहि पनि हराइरहेको छैन भने, के कहिल्यै केहि चाहिएको थियो? यदि जीवनबाट लेबल हटाइन्छ भने, के बाँकी रहन्छ?

विचार गर्नुपर्ने कुरा

यी विचारलाई मनन गर्दै, सायद हामी यी प्रश्नहरू सोध्न सक्छौं:

  • के खुसीको खोजले नै दुःख पैदा गर्छ?
  • के भावना स्वाभाविक रूपमा राम्रा वा नराम्रा हुन्छन्, कि तिनीहरू केवल आउँछन् र जान्छन्?
  • के शान्ति प्राप्त गर्ने कुरा हो, कि प्रयासको अभाव हो?
  • यदि जीवन जिउने कुनै “सही तरिका” छैन भने, के जीवन स्वतन्त्र रूपमा व्यक्त हुन्छ?

यी प्रश्नहरूको उत्तर खोज्नुपर्दैन। तर जब प्रयास, पहिचान, र सीमाहरू हट्छन्, जीवन आफैंमा पूर्ण देखिन्छ। के जीवन सधैं सम्पूर्ण थिएन?